Zwangerschapscholestase is een aandoening van de lever waarbij stuwing van gal optreedt bij een vrouw die in verwachting is van een baby. De aandoening wordt veroorzaakt door de hormoonveranderingen die tijdens de zwangerschap optreden.
Het woord ‘cholestase’ betekent galstuwing. Normaal gesproken wordt gal in de lever aangemaakt en afgevoerd via de galwegen. Bij galstuwing is de afvoer belemmerd waardoor bepaalde stoffen zich ophopen in het bloed.
Andere namen voor zwangerschapscholestase zijn ‘pruritus gravidarum’, ‘prurigo gravidarum’, ‘intrahepatische cholestase tijdens de zwangerschap’ en ‘obstetrische cholestase’. De Engelse benaming is ‘cholestasis of pregnancy’ of ‘obstetric cholestasis’.
Bij wie komt het voor?
Zwangerschapscholestase komt vooral voor bij vrouwen die in de laatste drie maanden van hun zwangerschap zitten. Soms ontstaat het al eerder tijdens de zwangerschap.
Vrouwen die zwanger zijn van een tweeling hebben een grotere kans op het krijgen van deze aandoening. Bij sommige vrouwen lijkt er ook een genetische aanleg te zijn voor het krijgen van zwangerschapscholestase. Bij hen komt de aandoening in de familie voor.
Hoe vaak komt het voor?
Het is niet precies bekend hoe vaak in Nederland de diagnose zwangerschapscholestase wordt gesteld. Waarschijnlijk gaat het om zo’n 700-800 gevallen per jaar.
Welke klachten geeft het?
Er is eigenlijk maar één belangrijk symptoom voor de zwangere vrouw, namelijk jeuk. De jeuk die optreedt bij zwangerschapscholestase kan zeer heftig zijn. In dat geval lijdt de slaap er ook vaak onder. Vaak blijft de jeuk aanwezig, zelfs bij gebruik van anti-jeukmiddelen.
Naast de jeuk worden soms de huid en/of de ogen gelig van kleur. Dit laatste komt echter maar in ongeveer 10% van de gevallen voor. Andere klachten die kunnen optreden zijn ontkleurde ontlasting, donkere urine, gelige huid, gele verkleuring van de ogen, en een vervelend gevoel rechtsboven in de buik.
Vroeggeboorte
Voor het ongeboren kind kunnen de gevolgen ernstiger zijn. De galstuwing bij de moeder leidt tot ophoping van galzuren in het bloed. Deze galzuren bereiken via de bloedsomloop ook het ongeboren kind. Het ongeboren kind kan hiervan schade ondervinden. In sommige gevallen zal dit leiden tot vroeggeboorte (prematuriteit) of zelfs doodgeboorte. Ook kan de groei van het ongeboren kind achterblijven.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Voor het stellen van de diagnose zwangerschapscholestase is onderzoek van het bloed van de zwangere vrouw van belang. Door de galstuwing (cholestase) zal bij vrijwel alle vrouwen met deze aandoening het gehalte aan galzuren in het bloed verhoogd zijn. Daarnaast zijn de concentraties van de leverenzymen ALAT, ASAT vaak verhoogd. Het bilirubine en gamma-GT gehalte zijn regelmatig verhoogd in het bloed.
Wat is de behandeling?
Omdat zwangerschapscholestase verdwijnt zodra de baby geboren is zal bij vrouwen bij wie de zwangerschap vergevorderd is overwogen worden om de bevalling in te leiden. Dit geldt bij een zwangerschapsduur van 37 weken of langer. Een andere mogelijkheid is om het kind via een keizersnede ter wereld te brengen.
Als de zwangerschap nog niet bijna uitgedragen is kunnen bepaalde geneesmiddelen worden gebruikt die galstuwing tegengaan. Het meest gebruikte geneesmiddel hiervoor is ursodeoxycholzuur. Als dit middel onvoldoende verbetering geeft wordt soms kortdurend rifampicine toegevoegd. Er zijn andere middelen die worden gebruikt maar daarvan is eigenlijk nooit goed aangetoond dat ze werken. ls de jeuk leidt tot slapeloosheid worden soms slaapmiddelen voorgeschreven.
Wat is het beloop
In de meeste gevallen trekt de jeuk na de bevalling in enkele dagen tot enkele weken weg.
Verder lezen
Een duidelijk overzicht over zwangerschapscholestase is verschenen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Hoewel het een artikel uit 2003 is geeft het nog steeds een aardig overzicht. Een recenter artikel in hetzelfde tijdschrift verscheen in augustus 2014.
Lotgenotencontact
Heeft u een zwangerschapscholestase? Dit kan een spannende en onzekere tijd voor u zijn. Heeft u vragen over de behandeling of over mogelijke complicaties? Deze zaken kunt u bespreken met de behandelend arts, de verpleegkundige of maatschappelijk werker.
Op Facebook is een besloten groep met ouders die veel ervaring met prematuriteit en dysmaturiteit hebben:
Prematurendag: Ouders van Couveusekinderen, Prematuur en/of Dysmatuur NL-BE (besloten, Facebook)
